Jeden rodzic może odliczyć ulgę na dziecko, ale zasady podziału zależą od porozumienia i sytuacji
- Ulga prorodzinna jest jedna dla obojga rodziców, opiekunów prawnych lub rodziców zastępczych, którzy wspólnie decydują o jej podziale.
- Jeden rodzic może odliczyć 100% ulgi, jeśli jest na to zgoda drugiego rodzica, lub w przypadku braku porozumienia, gdy dziecko ma miejsce zamieszkania wyłącznie u niego.
- Rodzice mogą podzielić ulgę w dowolnych proporcjach (np. 70/30) lub po równo (50/50), szczególnie w przypadku opieki naprzemiennej.
- Kluczowym warunkiem jest faktyczne wykonywanie władzy rodzicielskiej, a nie tylko formalne posiadanie praw czy płacenie alimentów.
- Dla jednego dziecka obowiązuje limit dochodowy (112 000 zł dla małżeństw i samotnych rodziców, 56 000 zł dla pozostałych), który nie dotyczy rodzin z dwójką lub więcej dzieci oraz dzieci z niepełnosprawnością.
- W przypadku niewystarczającego podatku do odliczenia, można ubiegać się o zwrot niewykorzystanej części ulgi, limitowany sumą zapłaconych składek ZUS i zdrowotnych.
to świadczenie, które przysługuje łącznie obojgu rodzicom, opiekunom prawnym lub rodzicom zastępczym. Nie jest to kwota przypisana jednemu rodzicowi, lecz wspólna pula, którą uprawnione osoby mogą między sobą rozdysponować. Najważniejszym kryterium, które należy spełnić, aby w ogóle móc skorzystać z ulgi, jest faktyczne wykonywanie władzy rodzicielskiej. To właśnie ten aspekt, a nie tylko formalne prawa czy obowiązek alimentacyjny, jest kluczowy z perspektywy urzędu skarbowego.
Tak, jeden rodzic jak najbardziej może odliczyć całą kwotę ulgi prorodzinnej. Jest to możliwe w dwóch głównych sytuacjach. Po pierwsze, gdy oboje rodzice dojdą do porozumienia w tej kwestii i zgodnie postanowią, że całość ulgi zostanie odliczona przez jednego z nich. Po drugie, gdy rodzice nie są w stanie dojść do porozumienia, a dziecko ma ustalone miejsce zamieszkania wyłącznie u jednego z rodziców. W takim przypadku ten rodzic, u którego dziecko faktycznie mieszka, może skorzystać z pełnej kwoty ulgi.
Podstawową zasadą, która daje rodzicom dużą elastyczność, jest możliwość podziału ulgi w dowolnej, ustalonej przez nich proporcji. Nie ma sztywnych reguł nakazujących podział po równo. Rodzice mogą więc ustalić, że jeden z nich odliczy 70% ulgi, a drugi 30%, albo inne, dowolne proporcje, które odpowiadają ich sytuacji życiowej i finansowej. Kluczem jest wzajemne porozumienie.
Gdy rodzice nie potrafią porozumieć się w kwestii podziału ulgi, a oboje sprawują władzę rodzicielską nad dzieckiem i dziecko ma z nimi wspólne miejsce zamieszkania (co często ma miejsce w przypadku opieki naprzemiennej), wówczas ulgę dzielą między siebie po równo. Oznacza to, że każdy z rodziców odlicza 50% przysługującej kwoty ulgi.
Miejsce zamieszkania dziecka odgrywa istotną rolę, szczególnie w sytuacjach spornych i braku porozumienia między rodzicami. Jeśli dziecko mieszka stale u jednego z rodziców, a drugi rodzic nie wykazuje wystarczającego zaangażowania w jego wychowanie, może to być podstawa do tego, by ten pierwszy rodzic odliczył 100% ulgi. Urząd skarbowy w takich przypadkach często bierze pod uwagę faktyczny model opieki nad dzieckiem.
W małżeństwie, gdzie obowiązuje wspólność majątkowa i zazwyczaj wspólne rozliczanie się z dochodów, kwestia ulgi prorodzinnej jest najprostsza. Sposób rozliczenia (wspólne czy osobne) ma znaczenie, ale w przypadku wspólnego rozliczenia, ulga jest automatycznie uwzględniana jako wspólna dla małżonków.
Gdy małżonkowie decydują się na osobne rozliczenie PIT, nadal mają możliwość wspólnego korzystania z ulgi prorodzinnej. Mogą oni dowolnie podzielić ulgę między siebie lub zdecydować, że całość odliczy jedno z nich. Należy jednak pamiętać, że limit dochodów, który uprawnia do skorzystania z ulgi na jedno dziecko, dotyczy ich łącznie, niezależnie od sposobu rozliczenia. Wynosi on 112 000 zł dla małżeństw, które pozostawały w związku przez cały rok podatkowy.
Warto podkreślić, że limit dochodów (112 000 zł łącznie dla małżonków lub 56 000 zł dla osoby samotnie wychowującej dziecko) dotyczy sytuacji, gdy w rodzinie jest jedno dziecko. W przypadku większej liczby dzieci lub dziecka niepełnosprawnego, ten limit nie obowiązuje, co jest istotnym ułatwieniem dla wielu rodzin.
W przypadku rodziców po rozwodzie lub będących w separacji, prawo do ulgi prorodzinnej jest ściśle powiązane z faktycznym wykonywaniem władzy rodzicielskiej. Urząd skarbowy przede wszystkim analizuje, kto realnie zajmuje się dzieckiem, a nie tylko kto formalnie posiada prawa rodzicielskie czy płaci alimenty. Jeśli tylko jeden z rodziców aktywnie uczestniczy w wychowaniu i opiece nad dzieckiem, to właśnie on ma prawo do skorzystania z ulgi.
Kluczowym aspektem, na który zwraca uwagę urząd skarbowy, jest faktyczne wykonywanie władzy rodzicielskiej. Samo płacenie alimentów, choć jest obowiązkiem, nie jest równoznaczne z faktycznym sprawowaniem opieki i wychowywaniem dziecka. Jeśli więc tylko jeden rodzic angażuje się w życie dziecka, ponosi związane z tym koszty i obowiązki, to on jest uprawniony do odliczenia ulgi prorodzinnej, nawet jeśli drugi rodzic płaci alimenty.
Pamiętaj, że dla urzędu skarbowego liczy się faktyczne wykonywanie władzy rodzicielskiej, a nie jedynie formalne posiadanie praw do dziecka czy płacenie alimentów.
W sytuacji, gdy rodzice po rozwodzie stosują opiekę naprzemienną, a nie są w stanie dojść do porozumienia w sprawie podziału ulgi prorodzinnej, przepisy przewidują podział po równo (50/50). Oznacza to, że każdy z rodziców odlicza połowę przysługującej kwoty ulgi.
Jeśli drugi rodzic w ogóle nie uczestniczy w wychowaniu dziecka nie utrzymuje kontaktu, nie angażuje się w jego życie ani nie ponosi kosztów związanych z jego utrzymaniem to rodzic, który faktycznie wychowuje dziecko i sprawuje nad nim pieczę, ma pełne prawo do odliczenia 100% ulgi prorodzinnej. Brak zaangażowania drugiego rodzica jest tutaj decydującym czynnikiem.
Kwestia limitu dochodowego przy jednym dziecku spoczywa na obu rodzicach, jeśli rozliczają się wspólnie lub ustalą podział ulgi. Każdy z nich musi upewnić się, że jego dochody (lub dochody wspólne małżonków) nie przekraczają obowiązującego progu. Jeśli jeden z rodziców odlicza 100% ulgi, to on musi zmieścić się w odpowiednim limicie dochodowym.
Limity dochodowe, które należy wziąć pod uwagę przy odliczaniu ulgi na jedno dziecko, są następujące:
| Kategoria podatnika | Limit dochodu rocznie |
| Małżonkowie (przez cały rok w związku małżeńskim) | 112 000 zł |
| Osoba samotnie wychowująca dziecko | 112 000 zł |
| Rodzic niepozostający w związku małżeńskim | 56 000 zł |
Warto pamiętać, że te limity dochodowe nie mają zastosowania w rodzinach, w których wychowuje się dwójka lub więcej dzieci. Co więcej, nie obowiązują one również w przypadku, gdy dziecko jest niepełnosprawne. W tych sytuacjach można skorzystać z ulgi prorodzinnej bez względu na wysokość osiąganych dochodów.
Czasami zdarza się, że kwota podatku do zapłaty jest niższa niż przysługująca kwota ulgi prorodzinnej. W takiej sytuacji podatnik może ubiegać się o zwrot niewykorzystanej części ulgi. Oznacza to, że jeśli nie można odliczyć całej kwoty ulgi od należnego podatku, nadwyżka może zostać zwrócona.
Mechanizm zwrotu niewykorzystanej kwoty ulgi prorodzinnej działa w ten sposób, że jeśli po odliczeniu ulgi od podatku, nadal pozostaje jej część, która nie została wykorzystana, można ją odzyskać. Urząd skarbowy zwraca tę różnicę podatnikowi.
Ważne jest, że kwota zwracanej ulgi jest limitowana. Nie można otrzymać zwrotu wyższego niż suma zapłaconych przez podatnika składek na ubezpieczenia społeczne oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne. Ten limit ma na celu powiązanie zwrotu z faktycznymi obciążeniami podatkowymi i składkowymi podatnika.
Twoje rozliczenie ulgi prorodzinnej kluczowe wnioski i co dalej
Mam nadzieję, że ten artykuł rozwiał Twoje wątpliwości dotyczące możliwości odliczenia ulgi prorodzinnej przez jednego rodzica. Jak pokazałem, przepisy dają pewną elastyczność, a kluczem do sukcesu jest zrozumienie zasad podziału i uwzględnienie indywidualnej sytuacji rodzinnej, czy to w małżeństwie, po rozwodzie, czy w innych konfiguracjach.
- Ulga prorodzinna jest wspólna dla rodziców decydujecie o jej podziale.
- Jeden rodzic może odliczyć 100% ulgi za porozumieniem lub gdy dziecko mieszka tylko u niego.
- W przypadku braku porozumienia, przy opiece naprzemiennej lub wspólnym miejscu zamieszkania, ulgę dzieli się po równo (50/50).
- Najważniejsze jest faktyczne wykonywanie władzy rodzicielskiej, a nie tylko formalne prawa czy płacenie alimentów.
Z mojego doświadczenia wynika, że najwięcej pytań pojawia się w sytuacjach niestandardowych, takich jak opieka naprzemienna czy rozliczenie osobne małżonków. Chcę jednak podkreślić, że kluczem jest komunikacja między rodzicami i świadomość, że przepisy podatkowe starają się uwzględnić realia życia rodzinnego. Nie bójcie się analizować swojej sytuacji i korzystać z dostępnych możliwości, pamiętając o faktycznym wykonywaniu władzy rodzicielskiej.
A jakie są Wasze doświadczenia z rozliczaniem ulgi prorodzinnej w skomplikowanych sytuacjach rodzinnych? Czy udało Wam się dojść do porozumienia z drugim rodzicem w kwestii podziału ulgi? Podzielcie się swoimi przemyśleniami i poradami w komentarzach poniżej!
